Geneza i historia euro
W dniu 1 stycznia 1999 r. na obszarze 11 spośród 15 krajów Unii Europejskiej
zaczęła funkcjonować unia walutowa. Jest ona ostatnim etapem integracji
gospodarczej w Europie, zapoczątkowanej w 1950 r. przez byłego francuskiego
premiera Roberta Schumana, który zaproponował połączenie europejskich
zasobów węgla i stali.
Podwaliny pod procesy integracyjne położono w 1958 r., kiedy to na
mocy Traktatu Rzymskiego powstała Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG).
Liczyła ona początkowo 6 członków, by przez kolejne poszerzenia dojść
do obecnej liczby 15. Mocą Traktatu z Maastricht z 1992 r. Europejska
Wspólnota Gospodarcza została przekształcona we Wspólnotę Europejską,
która razem z Europejską Wspólnotą Węgla i Stali oraz Europejską Wspólnotą
Energii Atomowej, zwaną Euratomem, składa się na Unię Europejską (UE).
Już wtedy postanowiono, że od stycznia 1999 r. zacznie funkcjonować
unia walutowa, tzn. że wchodzące w jej skład kraje będą posługiwać się
jedną, wspólną walutą.
W skład unii walutowej - oficjalna nazwa brzmi Unia Gospodarcza i Walutowa
(UGW; ang. Economic and Monetary Union, EMU) - weszły kraje, które były
zainteresowane przyjęciem wspólnej waluty i spełniły 5 tzw. kryteriów
zbieżności:
- inflacja nie wyższa niż o 1,5 pkt. proc. średniej stopy inflacji
w trzech krajach Unii Europejskiej, gdzie inflacja była najniższa,
- długoterminowe stopy procentowe nie przekraczające więcej niż o
2 pkt. proc. średniej stóp procentowych w 3 krajach UE o najniższej
inflacji,
- deficyt budżetowy nie wyższy niż 3% PKB,
- dług publiczny nie większy niż 60% PKB,
- stabilny kurs wymiany waluty w ciągu ostatnich 2 lat.
Kryteria te spełniły: Austria, Belgia, Finlandia, Francja, Hiszpania,
Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia oraz Włochy. Do UGW
nie weszły 4 kraje członkowskie UE: Wielka Brytania i Dania - przeciwne
temu, aby ich waluty narodowe zostały zastąpione przez euro - oraz Szwecja
i Grecja, które wówczas nie spełniały kryteriów zbieżności. Ta ostatnia
została dwunastym członkiem UGW w dniu 1 stycznia 2001 r.
Etapowy przebieg wprowadzania Euro
Począwszy od 1998 r. możemy wyróżnić trzy etapy w procesie wprowadzenia
gotówkowej postaci euro:
- okres przygotowawczy (od 1 maja 1998 r. do 31 grudnia 1998
r.), w którym ustalono listę państw zakwalifikowanych do strefy euro,
określono nieodwołalne kursy wymiany, utworzono także Europejski Bank
Centralny;
- okres przejściowy (od 1 stycznia 1999 r. do 31 grudnia 2001
r.).
W tym czasie wprowadzono euro w formie bezgotówkowej, ustalono także,
że euro i waluty narodowe będą, w tym
okresie, funkcjonować równolegle. Działalność rozpoczęły EBC i ESBC.
- okres końcowy (od 1 stycznia 2002 r. Do 30 czerwca 2002
r.), w którym nastąpiło wycofanie z obiegu monet i banknotów narodowych
oraz wprowadzenie w ich miejsce monet i banknotów euro.
Począwszy od 1 marca 2002 r., stosowanie euro zamiast 12 walut narodowych
krajów UGW jako miarę wartości, środka płatności czy tezauryzacji stało
się obligatoryjne dla wszystkich.
|
|
